KABAK FAMİLYASININ 4 SÜRPRİZ ÜYESİ
Bilimsel adı “Cucurbitaceae” olan kabağın yazlık ve kışlık olmak üzere farklı cinsleri bulunmaktadır. Vitamin ve mineral açısından zengin bir besin kaynağı olan kabakgillerin ana vatanı konusunda değişik fikirler ortaya atılmıştır. Bazı araştırmacılar Amerika kıtasından yayıldığını savunsa da yapılan kimi araştırmalar kabağın Asya kıtasına özgü bir sebze olduğunu belirtmektedir. Yazımızda ülkemizde de sıkça yetiştirilen kabakgillerin dört ana türünü öğrenince belki de şaşıracak ve “bu da mı kabakmış?” diyeceksiniz.
Halk dilindeki ismi hıyar olan salatalık, kabakgiller familyasına ait popüler bir türdür. Anavatanı Kuzey Hindistan olduğu düşünülen salatalığın ülkemizde en çok yetiştirildiği bölge İç Anadolu’dur. Genel olarak salatalarda, kahvaltıda ve turşularda kullanılan salatalık, içeriğindeki faydalı bileşenlerden dolayı kozmetik sektöründe de sıkça kullanılmaktadır. %90’dan fazlası su olan salatalığın lifli yapısı ve kalorisinin düşük olması sebebiyle diyet listelerinin gözde besini olarak sıkça tüketilmektedir. A, B ve C vitamini bulunan salatalık aynı zamanda potasyum ve kalsiyum açısından da zengin bir besindir.
Bilimsel adı “citrullus lanatus” olan karpuzun bir kabak çeşidi olduğunu ilk defa duyuyor olabilirsiniz. Dünyada domatesten sonra ikinci üretilen besin olan karpuz, yaz mevsiminin başladığının habercisi olması sebebiyle de özel bir anlam taşımaktadır. İçeriğinde kolesterol bulunmayan karpuz, fazla şeker içerdiği için dikkatli tüketilmesi gereken besinlerden bir tanesidir. Sulu ve serinletici tadı ile sıcak havalarda sıkça tüketilen karpuzun kabuklarından bazı yörelerde reçel ve turşu da yapılmaktadır. 100 gramında ortalama 30 kalori olan bu yaz meyvesinin içeriğinde 7.55 gram karbonhidrat, 0.60 gram protein, 0.15 gram yağ ve 0.40 gram lif bulunmaktadır. A ve C vitamininin yanı sıra potasyum minerali de yüksek orandadır.
Karpuzun yakın akrabası olarak bildiğimiz kavun da kabakgiller familyasından bir yaz meyvesidir. Bilimsel adı “Cucumis melo” olan kavunun olgunlaşmamış hâline kelek denir ve bu hâli ile de tüketilmektedir. Anayurdu İran, Anadolu ve Orta Asya olan kavunun pH değeri 7,0 oranındadır ve bu özellik kavunu en alkalik meyve sıralamasında en üst sıraya taşır. 100 gramında ortalama 34 kalori olan kavunun %90’ı sudan oluşmaktadır. A ve C vitamini bakımından zengin bir besindir ve yine 100 gramında 6 grama yakın karbonhidrat, 0.1 gram yağ, 0.9 gram lif ve 1.11 gram protein mevcuttur.
Bilimsel adı “Cucurbita pepo” olan kabağın kabakgiller listesinde olmaması düşünülemez. Kabak, bir yaz bitkisi olup aslında sebze değil, meyvedir. Dolayısıyla kabakgiller ailesi de meyve grubuna girmektedir. A ve C vitamini bakımından zengin olan kabağın içeriğinde, manganez, beta-karoten, zeaksatin ve lutein gibi önemli antioksidanlar bulunmaktadır. Ülkemizde hemen hemen her bölgede kolaylıkla yetişen kabağın Türk mutfağında birçok farklı tarifi vardır. Zengin içeriği, lifli yapısı ve düşük kalorisi ile sağlıklı besin piramidinin en tepesinde kendine yer bulan kabağın ülkemizde yetişen başlıca çeşitleri: Balkabağı, helvacıkabağı, sakızkabağı ve asmakabağıdır.
5,384 okunma